Hidrohemijske karakteristike podzemnih voda vulkanogenih masiva Srbije
HIDROHEMIJSKE KARAKTERISTIKE PODZEMNIH VODA VULKANOGENIH MASIVA SRBIJE
HYDROCHEMICAL CHARACTERISTICS OF GROUNDWATER IN VOLCANOGENIC MASSIFS OF SERBIA
Miroslav Krmpotić1, Dejan Tadić1,Dejan Nešković2 i Andrijana Grujić1
1Hidrogeoeko inženjering, Valjevska 8, 11000 Beograd, E-mail: hidrogeoeko@gmail.com 2Rudarsko-geološki fakultet, Đušina 7, 11000 Beograd, E-mail: neskovic.m.dejan@gmail.com APSTRAKT: Na teritoriji Srbije postoji nekoliko većih vulkanogenih masiva, od kojih treba spomenuti Timočki magmatski kompleks, Rudničko-kotleničku oblast, masiv Rogozne, Lecki masiv, stvaranih tokom gornje krede i tercijara. Izgrađuju ih različite vrste trahita, andezita, dacita, latita, bazalta i njihovih piroklastičnih ekvivalenata (vulkanski aglomerati i breče, tufovi i tufiti, ignimbriti). Mestimično su ove stene zahvaćene naknadnim hidrotermalnim izmenama (pirititacija, sulfatizacija, kaolinizacija, hloritizacija, silifikacija, itd). Na osnovu hidrohemijskih ispitivanja, a u zavisnosti od litološkog i mineraloško-hemijskog sastava vulkanita zastupljeni su različiti hidrohemijski tipovi podzemnih voda. Za pliće delove vulkanogenih masiva koje izgrađuju neizmenjene vulkanske stene, karakteristične su vode male mineralizacije hidrokarbonatne klase složenog katjonskog sastava. Sa dubinom prelaze u hidrokarbonatno-natrijumske vode male mineralizacije. U plićim masivima koji su hidrotermalno izmenjeni i mestimično orudnjeni, formiraju se hidrokarbonatno-sulfatne ili sulfatne vode složenog katjonskog sastava (Ca-Mg-Na). Sa dubinom prelaze u hidrokarbonatno-sulfatne ili sulfatne vode natrijumskog tipa. Ključne reči: vulkanogeni masivi, hidrotermalne izmene, hidrohemija, termomineralne vode, hidrogeologija Abstract: There are several big voclanogenic massifs in Serbia, such as Timok volcanic region, Rudnik-Kotlenik area, Rogozna massif, Lece massif, which were created during Cretaceous and Tertiary. They are made from various types of trachyte, andesite, dacite, latite, basalt and their pyroclastic equivalents (volcanic agglomerates and breccia, tuffs and tuffites, ignimbrites). In places, these rocks are affected with subsequent hydrothermal changes. On the basis of hydrochemical research, and depending on lithological and mineralogical composition of vulcanic rocks, there are different hydrochemical types of groundwater. The shallow zone of unaltered volcanic rocks is characterized by the presence of fresh hydrocarbonate waters with complex cation composition. With depth, they cross to fresh hydrocarbonate waters of the sodium group. The shallow zone of altered and locally mineralized volcanic rocks is characterized by the presecne of hydrocarbonate-sulphate and sulphate waters with complex cation composition. With depth, they cross to hydrocarbonate-sulphate and sulphate waters of the sodium group. Key words: volcanogenic massifs, hydrothermal changes, hydrochemistry, thermomineral waters, hydrogeology
